ستاره بلند اقبال شرق

آیت الله العظمی خامنه ای:

مثل کسی که سالها مرید اقبال بوده و در ذهن خود با اقبال زیسته حرف می زنم تا قدری حق عظیم او را بر خود در این مجمع بزرگ و در نهایت در ذهنیت مردم عزیزم کشورم ادا کنم. اقبال از شخصیتهای برجسته تاریخ اسلام است و چندان عمیق و متعالی که نمی توان تنها بر یکی از خصوصیتهای زندگی اش تکیه کرد. اگر ما فقط اکتفا کنیم به اینکه اقبال یک فیلسوف و یک عالم است حق او را ادا نکرده ایم … اقبال یک شاعر بزرگ است … اقبال مصلح و آزادی خواه بزرگی است. اقبال طرح یک فلسفه را ریخت: «خودی» … یک مفهوم انسانی – اجتماعی که در پوشش تعبیرات فلسفی بیان شده … بی شک ستاره بلند اقبال شرق است و جا دارد که ما اقبال را ستاره بلند شرق بنامیم.

دکتر شریعتی

 «اقبال رفت به اروپا و به عنوان یک فیلسوف در اروپا تجلی کرد و مکتب‌های فلسفی اروپا را شناخت و شناساند و همه اقرار کردند که یک فیلسوف قرن بیستم است؛ اما تسلیم غرب نشد، غرب را تسخیر کرد و با یک اندیشه انتقادی و قدرت انتخاب در قرن بیستم و در تمدن غربی زیست. وی از آن مرتجعان و کهنه‌پرستانی نیست که بدون اینکه بشناسند، با هرچه نو است و با تمدن جدید و با غرب بدون جهت و سبب دشمنی می‌ورزند. همچنین مثل آنهایی نیست که بدون داشتن جرأت انتقاد و انتخاب، محو و مقلد غرب می‌شوند.»

شهید مطهری:

اقبال لاهوری را قطعا یک قهرمان اصلاح در جهان اسلام باید به شمار آوردکه اندیشه های اصلاحیش از مرز کشور خودش هم گذشت. اقبال مزایایی دارد و نواقصی. از جمله مزایای اقبال این است که فرهنگ غرب را می شناخته است و با اندیشه های فلسفی و اجتماعی غرب آشنایی عمیق داشته تا آنجا که در خود غرب به عنوان متفکر و یک فیلسوف به شمار آمده است. دیگر اینکه با همه آشنایی و شناسایی فرهنگ غرب غرب را فاقد یک ایدئولوژی جامع انسانی می دانسته است…

اقبال در عین دعوت به فراگیری علوم و فنون غربی از هرگونه غربگرایی و شیفتگی نسبت به ایسم های غربی،مسلمانان را برحذر می داشت….